خالها یا “نِوی” (از کلمه لاتین برای خالهای تولد گرفته شدهاند)، لکههای پوستی هستند که معمولاً قهوهای یا سیاه رنگ هستند و میتوانند برجسته یا مسطح باشند. خالها ممکن است در هر نقطهای از بدن ظاهر شوند و گاهی اوقات از آنها مو رشد میکند. همچنین، انواع خاصی از خالها مانند آنژیومهای گیلاسی (قرمز) یا خالهای آبی نیز وجود دارند.
علت پیدایش خالها
خالها عمدتاً در دوران کودکی و اوایل بزرگسالی ظاهر میشوند و به دلیل تجمع ملانوسیتها (سلولهایی که رنگدانه ملانین را تولید میکنند) تشکیل میشوند. جهش در ژن BRAF معمولاً باعث تحریک رشد خالها میشود. عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، قرار گرفتن در معرض آفتاب، تغییرات هورمونی و پیری میتوانند بر تعداد و نوع خالها تأثیر بگذارند.
نواحی رایج برای ظهور خالها
خالها میتوانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند، اما معمولاً در مناطقی مانند بازوها و پاها، پشت، صورت، گردن، پوست سر و سینه مشاهده میشوند. خالها به ندرت در مناطقی مانند کف پا، کف دست و بین انگشتان دست و پا ظاهر میشوند.
همچنین بخوانید: تشخیص و درمان سرطان پوست: راهنمای جامع
عوامل مؤثر بر افزایش تعداد خالها
- ژنتیک:
ژنتیک نقش مهمی در تعیین تعداد و محل خالها دارد. خالهای آتیپیک یا دیسپلاستیک معمولاً ارثی هستند و سابقه خانوادگی آنها میتواند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهد. - قرار گرفتن در معرض آفتاب:
اشعه ماوراء بنفش میتواند به DNA سلولهای پوست آسیب برساند و باعث جهشهایی شود که منجر به رشد بیش از حد ملانوسیتها میشود. استفاده از کرم ضد آفتاب و پوشیدن لباسهای محافظ میتواند به کاهش خطر کمک کند. - تغییرات هورمونی:
نوسانات هورمونی در دوران بارداری، یائسگی یا نوجوانی میتوانند باعث افزایش تعداد خالها شوند. این تغییرات هورمونی ممکن است باعث بزرگتر و تیرهتر شدن خالها شوند. - پیری:
با افزایش سن، ممکن است خالهای جدیدی ظاهر شوند و برخی از خالها نیز محو شوند. بیشتر آسیبهای پوستی ناشی از نور خورشید در دوران کودکی رخ میدهد، اما تأثیرات آنها ممکن است تا اواخر زندگی مشهود نباشد. - داروها و شرایط پزشکی:
برخی داروها و شرایط پزشکی مانند اگزما میتوانند منجر به ایجاد خالها شوند.
رابطه خالها با خطر ابتلا به ملانوم
ملانوم جدیترین نوع سرطان پوست است. خالهای آتیپیک یا دیسپلاستیک بهویژه میتوانند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهند. علائم هشدار دهنده شامل خارش، خونریزی، درد یا تغییرات سریع در ظاهر خالها هستند. تشخیص زودهنگام از طریق معاینه منظم میتواند نقش مهمی در پیشآگهی مثبت داشته باشد.
اهمیت معاینات منظم پوست
مراجعه منظم به پزشک برای معاینه پوست و ارزیابی خالها بسیار مهم است، به ویژه اگر تعداد زیادی خال دارید. پزشکان متخصص میتوانند با استفاده از سیستمهای ردیابی عکاسی، تغییرات احتمالی در خالها را بررسی کنند و از این طریق به تشخیص زودهنگام ملانوم کمک کنند. علاوه بر این، حفظ سبک زندگی سالم و استفاده از روشهای پیشگیری از آسیبهای ناشی از نور خورشید میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست کمک کند.
